Ostatni wpis dotyczący przepisów nadających uprawnienia rodzicom małych dzieci.

Wykorzystać urlop wychowawczy może osoba zatrudniona na umowę o pracę w sumie przez co najmniej 6 miesięcy, u jednego lub różnych pracodawców.

Okres 6 miesięcy nie musi trwać nieprzerwanie przed dniem rozpoczęcia urlopu, czyli np. mama wracająca do pracy po trzyletniej przerwie, może po dwóch miesiącach pracy wziąć urlop wychowawczy, jeśli kiedykolwiek wcześniej przepracowała co najmniej 4 miesiące na umowie o pracę. Ponadto do okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wychowawczego, zalicza się również okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Urlop wychowawczy wynosi 36 miesięcy. Można z niego skorzystać do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat, w jednej lub maksymalnie 5 częściach. Dodatkowy urlop wychowawczy w wymiarze 36 miesięcy przysługuje rodzicom dziecka niepełnosprawnego, do ukończenia przez nie 18 roku życia.  Urlopy w powyższych wymiarach przysługują łącznie obojgu rodzicom, oprócz jednego miesiąca, przysługującego wyłącznie drugiemu z rodziców, tj. mama może skorzystać maksymalnie z 35 miesięcy urlopu wychowawczego, a jeden miesiąc przypada obligatoryjnie tacie, lub odwrotnie. Cały wymiar urlopu przypada jednemu z rodziców, jeśli sam sprawuje opiekę nad dzieckiem. Tak jak w przypadku urlopu rodzicielskiego, na urlopie wychowawczym mogą przebywać jednocześnie oboje rodzice. 

Wniosek o urlop należy złożyć 21 dni przed jego rozpoczęciem, a pracodawca jest zobowiązany go uwzględnić. Z urlopu można zrezygnować w jego trakcie, za zgodą pracodawcy w każdym momencie, a bez zgody- informując pracodawcę najpóźniej 30 dni przed planowanym powrotem.

Pracodawca dopuszcza pracownika po zakończeniu urlopu wychowawczego do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe z przyczyn obiektywnych, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym-to stanowisko może się bardzo różnić od zajmowanego wcześniej. Wynagrodzenie ma być nie niższe niż pensja na stanowisku zajmowanym przed urlopem, na dzień powrotu do pracy.

Przykład:

Kasia jest zatrudniona w firmie X na stanowisku eksperta ds. księgowości. W lipcu 2016 r. jej zarobki wynosiły 3000,00 zł brutto. W dniu 12.07.2016 r. otrzymała zwolnienie lekarskie w związku z zagrożeniem ciąży, a z dniem 25.11.2016 r. rozpoczęła urlop macierzyński. Następnie skorzystała z całego urlopu rodzicielskiego, a bezpośrednio po nim przeszła na urlop wychowawczy do dnia 31.12.2018 r. W międzyczasie w dziale księgowości firmy X wprowadzono kilka podwyżek, dotyczących wszystkich pracowników. Na dzień powrotu Kasi do pracy, tj. 2.01.2019 r., jej koleżanki zatrudnione na stanowisku eksperta ds. księgowości zarabiają po 4000,00 zł brutto. Tym samym wynagrodzenie Kasi po powrocie z urlopu wychowawczego również powinno wynieść co najmniej  4000,00 zł brutto.

Okres urlopu wychowawczego wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze np. staż pracy do urlopu wypoczynkowego. 

Praca w trakcie urlopu wychowawczego

Pracę, u dotychczasowego lub innego pracodawcy, albo naukę (np. udział w szkoleniu, studia podyplomowe), można podjąć jedynie pod warunkiem, że nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Jeśli pracodawca, u którego wzięty jest urlop wychowawczy, dowie się, że pracownik przebywający na urlopie wychowawczym zajmuje się czymś innym niż opieka nad dzieckiem, może go wezwać do stawienia się do pracy w ciągu od 3 do 30 dni. 

Obniżenie wymiaru czasu pracy i ochrona przed zwolnieniem

W czasie, kiedy moglibyśmy skorzystać z urlopu wychowawczego (tj. przez 36 miesięcy, do końca roku w którym dziecko skończy 6 lat), możemy złożyć wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy do co najmniej połowy etatu, czyli 20 godzin w tygodniu. Wniosek składamy na 21 dni przez rozpoczęciem pracy w ograniczonym wymiarze, a pracodawca ma obowiązek go uwzględnić. Wynagrodzenie zostanie obniżone adekwatnie do ilości przepracowanych godzin.

Przykład:

Ania jest zatrudniona w sklepie, w wymiarze całego etatu (40 godzin pracy tygodniowo, 8 godzin dziennie). Od 15 maja wraca do pracy po urlopie rodzicielskim. Ponieważ karmi dziecko piersią, będzie korzystać z przerwy na karmienie w wymiarze 2×30 minut, w ten sposób, że będzie wychodzić o godzinę wcześniej z pracy. Ponadto złożyła wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy do 7/8 etatu w ten sposób, że każdego dnia będzie pracować o godzinę krócej. Tym samym dzień pracy Ani będzie wynosić 6 godzin (tygodniowo 30 godzin, czyli 3/4 etatu), a wynagrodzenie będzie otrzymywać jak za 7/8 etatu (7 godzin dziennie).

Co bardzo ważne- w okresie od złożenia wniosku o urlop wychowawczy do dnia jego zakończenia pracodawca nie może, poza wyjątkowymi wypadkami, rozwiązać lub wypowiedzieć umowy o pracę. To samo dotyczy obniżenia wymiaru czasu pracy- od dnia złożenia wniosku do dnia powrotu do poprzedniego czasu pracy, jednak nie dłużej niż przez okres łącznie 12 miesięcy.

Przykład:

Pracodawca Justyny jasno dał jej do zrozumienia, że chce wypowiedzieć jej umowę o pracę niedługo po powrocie z urlopu rodzicielskiego. Justynie bardzo zależy na zatrzymaniu stanowiska, chciałaby wykazać pracodawcy, że jest doświadczonym i cennym pracownikiem, z którym warto kontynuować współpracę. Aby ochronić swoją umowę przed wypowiedzeniem Justyna złożyła na miesiąc przed powrotem do pracy wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy do 7/8 etatu przez kolejne 6 miesięcy. Tym samym do dnia, w którym upłynie wnioskowane 6 miesięcy, pracodawca nie może zwolnić Justyny.

Jeśli potrzebujesz skonsultować swoją indywidualną sytuację, skontaktuj się z adwokatem Łukaszem Buchałą.
Możesz też odwiedzić profil na Facebooku