Urlop macierzyński

Od zasiłku macierzyńskiego należy odróżnić uprawnienie do urlopu macierzyńskiego. W potocznym rozumieniu często zasiłek i urlop macierzyński zlewają się w jedno pojęcie, w rzeczywistości zaś są one od siebie niezależne i dotyczą innych grup uprawnionych. 

Przede wszystkim uprawnienie do urlopu macierzyńskiego, czyli zwolnienia od świadczenia pracy, przysługuje jedynie pracownikom, tj. osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, w trakcie trwania stosunku pracy. Zawierając umowę zlecenia nie jesteśmy objęte ochroną z Kodeksu pracy, ale możemy zagwarantować sobie identyczne uprawnienia zapisami umowy, jeśli tylko pracodawca wyrazi na to zgodę.

Zasiłek macierzyński zaś należny jest każdej mamie objętej ubezpieczeniem chorobowym w dniu porodu, bez względu tytuł ubezpieczenia (umowa o pracę, umowa zlecenia, działalność gospodarcza). Dla wypłaty zasiłku nie jest istotne, czy tytuł ubezpieczenia będzie aktualny przez cały okres wypłaty zasiłku, tj. maksymalnie 52 tygodnie. Wystarczy, że matka dziecka objęta jest ubezpieczeniem w dniu porodu. Ważne jest to dla tych mam, którym umowa o pracę zawarta na czas określony przedłużona została do dnia porodu (zgodnie z art. 177§3 Kodeksu pracy) lub kończy się w trakcie roku po urodzeniu dziecka. W takim przypadku, po ustaniu stosunku pracy, wypłatę zasiłku przejmuje ZUS.

Urlop macierzyński przysługuje pracownikom w trakcie trwania stosunku pracy. Jeśli korzystamy z urlopu od dnia porodu, nie jest wymagany wniosek, a jedynie przedłożenie pracodawcy aktu urodzenia dziecka. Wymiar urlopu macierzyńskiego jest zależy od liczby urodzonych dzieci i tak np. przy urodzeniu jednego dziecka wynosi 20 tygodni, z czego 6 tygodni pracownica może odebrać przed planowanym terminem porodu. Jeśli w trakcie przebywania na urlopie nasza umowa ulegnie rozwiązaniu, ustaje urlop macierzyński, ale pozostaje nam uprawnienie do otrzymywania zasiłku, wypłacanego przez ZUS. Po upływie 20 tygodni urlopu macierzyńskiego możemy płynnie przejść na urlop rodzicielski lub powrócić do pracy.

Do dotychczasowej pracy mama może powrócić po wykorzystaniu minimum 14 tygodni urlopu, pod warunkiem jednak, że pozostałą część urlopu (maksymalnie 6 tygodni) wykorzysta ojciec dziecka, podlegający ubezpieczeniu chorobowemu. Nie ma ograniczeń w podejmowaniu pracy na rzecz pracodawców innych, niż ten, u którego wybierany jest urlop macierzyński, lub na rzecz tego samego pracodawcy na umowę zlecenie obejmującą inny zakres obowiązków. Tym samym, jeśli mama ma chęć i możliwość podjęcia pracy na umowę o pracę lub umowę zlecenie, inną niż dotychczasowa, nie wpłynie to na wymiar urlopu ani wysokość zasiłku.

Jeśli dziecko wymaga hospitalizacji, a mama wykorzystała już 8 tygodni urlopu, to na czas pobytu w szpitalu można zawiesić bieg urlopu macierzyńskiego, wykorzystując przez ten okres uprawnienie do opieki nad chorym dzieckiem i należny z tego tytułu zasiłek opiekuńczy. Po wyjściu ze szpitala można kontynuować (przedłużony w ten sposób) urlop macierzyński.

W trakcie urlopu macierzyńskiego pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę, chyba że  będzie to rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownicy i reprezentująca ją zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy. Umowy na czas określony ulegają rozwiazaniu z upływem ustalonego w nich terminu, także w trakcie trwania urlopu.

Tematykę powrotu po pracy po urodzeniu dziecka poruszymy szczegółowo w kolejnym artykule.

Jeśli potrzebujesz skonsultować swoją indywidualną sytuację, skontaktuj się z adwokatem Łukaszem Buchałą.
Możesz też odwiedzić profil na Facebooku