Już 25 listopada tego roku wejdą w życie nowe przepisy dotyczące dalszego działania firmy po śmierci przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą. W niniejszym wpisie pokrótce przedstawię główne założenia nowej ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej.

Dotąd wraz ze śmiercią przedsiębiorcy jego firma formalnie przestawała działać. Wygasały umowy o pracę z zatrudnionymi pracownikami, wygasały udzielone pełnomocnictwa, traciły moc decyzje administracyjne, jak np. zezwolenia czy licencje, niezbędne do prowadzenia działalności. To utrudniało kontynuowanie rodzinnego biznesu spadkobiercom.

Nowa ustawa ma zmienić stan w ważnym temacie, jakim jest dziedziczenie działalności gospodarczej. 

Podstawowym założeniem jest to, by przedsiębiorstwo, rozumiane jako składniki majątkowe i niemajątkowe będące we władaniu przedsiębiorcy w chwili śmierci, wchodziło jako całość w skład spadku. Właścicielami przedsiębiorstwa staną się spadkobiercy, którzy w drodze dziedziczenia nabędą mienie wchodzące w jego skład, ewentualnie osoby trzecie, które ten spadek lub udział w nim od spadkobierców nabędą.

Najistotniejsze to, w jaki sposób przedsiębiorstwo ma działać do momentu, w którym nastąpi prawomocne stwierdzenie nabycia spadku i finalne objęcie przedsiębiorstwa przez spadkobierców, które to czynności nierzadko następują dopiero wiele lat po śmierci spadkodawcy i często wymagają przeprowadzenia długiego postępowania sądowego. Pomysłem ustawodawcy jest to, że do tego czasu przedsiębiorstwo będzie działać w tzw. zarządzie sukcesyjnym, a czynności z zakresu działalności gospodarczej wykonywać będzie powołany w tym celu zarządca.

Ciekawym novum jest możliwość wskazania kandydata na zarządcę jeszcze przez samego przedsiębiorcę na wypadek śmierci. Musi to nastąpić w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Dla skutecznego powołania zarządcy w ten sposób konieczne jest, by wyraził on na to zgodę, a także by został wpisany w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Jeśli przedsiębiorca nie wskazał przed śmiercią kandydata na zarządcę, wówczas jest on powoływany wspólnie przez małżonka przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku oraz spadkobierców, którzy spadek przyjęli (jest to czynność poprzedzająca uzyskanie stwierdzenia nabycia spadku), większością 85/100 w stosunku do przysługujących im udziałów w przedsiębiorstwie w spadku.

Zarządca reprezentuje firmę, używając jej dotychczasowej nazwy z dopiskiem „w spadku.” Może brać udział w postępowaniach sądowych, administracyjnych i podatkowych w imieniu przedsiębiorstwa, zarządzać jego mieniem i wykonywać czynności w ramach działalności gospodarczej.

Zarząd tymczasowy najczęściej wygasał będzie z dniem uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, jeżeli jeden spadkobierca nabył przedsiębiorstwo w spadku w całości, albo z dniem dokonania działu spadku obejmującego przedsiębiorstwo w spadku. Zarząd wygasa też po dwóch latach od śmierci przedsiębiorcy niezależnie od tego, czy spadek został podzielony. Z ważnych powodów sąd może okres ten przedłużyć do lat 5.

Nowe przepisy mają spowodować, by firma prowadzona w formie jednoosobowej działalności nie kończyła swego bytu wraz ze śmiercią właściciela. Po ich wejściu w życie spadkobiercy dostaną instrument ku temu, by doprowadzić do jej przejęcia i formalnego kontynuowania całości działalności w dotychczasowej formie. Niewątpliwie może być to korzystnym rozwiązaniem dla wielu rodzinnych biznesów.

Jeśli potrzebujesz skonsultować swoją indywidualną sytuację, skontaktuj się z adwokatem Łukaszem Buchałą.
Możesz też odwiedzić profil na Facebooku